برنامه‌ریزی استراتژیک توسعۀ گردشگری با تأکید بر توسعۀ پایدار در ناحیۀ خرم‌آباد

گردشگری، منشور کثیرالوجهی است که هر وجه آن جنبه‌هایی از زندگی و نیازهای جامعۀ انسانی را متأثر و مرتفع می‌سازد و بنا به ماهیت خود این صنعت نه تنها کارکرد‌های متعددی دارد؛ بلکه از اشکال متنوعی نیز برخوردار است. این صنعت به رغم جاذبه‌های بسیار زیاد آن در ایران سهم اندکی از درآمدهای جهانی گردشگری را به خود اختصاص داده است. امروزه گردشگری یکی از صنایع در حال رشد جهان بوده و عموم کشورها در تمام مراحل توسعه به ‌طور فزاینده‌ای به آن وابسته‌اند. افزون بر این بسیاری از برنامه‌ریزان و سیاستمداران توسعه نیز از صنعت گردشگری به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار یاد می‌کنند. این در حالی است که ایران علی‌رغم آنکه به دلیل برخورداری از منابع سرشار محیطی و بهره‌گیری از پشتوانۀ غنی تاریخی‌- فرهنگی چند هزار ساله از قابلیت ویژه‌ای در توسعۀ صنعت گردشگری برخوردار است؛ لیکن تا کنون نتوانسته سهم شایسته‌ای از این گردش سرمایه را به دست آورد. گرچه انتظار می‌رود در برنامۀ پنجم و پس از آن تا تحقق چشم‌انداز 1404 بیش از گذشته شاهد تحولیِ سازنده در این زمینه باشیم. این مقاله با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای هدفش تعیین نحوۀ به کارگیری فرایند برنامه‌ریزی استراتژیک در برنامه‌ریزی گردشگری منطقه‌ای در ایران (ناحیۀ خرم‌آباد) است. تجزیه و تحلیل‌های حاصل از مدل فوق در این پژوهش نشان می‌دهد که در برنامه‌ریزی توسعۀ پایدار گردشگری ناحیۀ خرم‌آباد، در اولویت اول استراتژی‌های محافظه‌کارانه و در اولویت دوم برنامه‌ریزی استراتژی‌های تهاجمی قرار می‌گیرند. بدین‌منظور، نخست استراتژی‌های اولیه WO و سپس استراتژی‌های SO در ماتریس SWOT در اولویت قرار گرفتند. در استراتژی‌های تهاجمی، استراتژی 2SO با امتیاز 55/6 در اولویت اول قرار می‌گیرد و در راهبردهای محافظه‌کارانه، راهبرد 1WO با امتیاز 59/5 نمایانگر بهترین راهبرد در گردشگری پایدار ناحیۀ خرم‌آباد شناخته می‌شود.